Ο Ισμαήλ, ένας 16χρονος ορφανός λουστράκος, που μεγάλωσε τον περασμένο αιώνα στη Θεσσαλονίκη, «πρωταγωνίστησε» στις σελίδες ενός μυθιστορήματος που κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1917, γραμμένο από τον Jean Frappa, ο οποίος είχε βρεθεί στην πόλη μας, καθώς υπηρέτησε στο μακεδονικό μέτωπο των δυνάμεων της Αντάντ κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα, ο Ισμαήλ …διαβάζεται και στα ελληνικά, καθώς εκατό χρόνια μετά, ένας Θεσσαλονικιός αποφάσισε να μεταφράσει το βιβλίο με τίτλο «Στη Σαλονίκη, κάτω απ’ το βλέμμα των θεών», η ελληνική έκδοση του οποίου κυκλοφόρησε πριν από μόλις πέντε μέρες και παρουσιάζεται την ερχόμενη Παρασκευή στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης.
Γνώριμες εικόνες του κέντρου της πόλης, του Γεντί Κουλέ, του Λευκού Πύργου, του λιμανιού, ξεπηδούν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, όπως τις έζησε ο συγγραφέας του κατά την παραμονή του στην πόλη για περίπου έναν χρόνο. «Είναι πολύ διεισδυτικός στις περιγραφές του και αναφέρεται και σε ένα κομμάτι της πόλης που εξαφανίστηκε, καθώς μιλά για τη Θεσσαλονίκη έναν χρόνο πριν από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και για σκηνές που εκτυλίσσονται από το λιμάνι μέχρι τον Άγιο Δημήτριο και προς το λευκό Πύργο, μία περιοχή που κάηκε και χάθηκε», εξηγεί ο Σάκος Οικονομόπουλος, ο οποίος υπογράφει τη μετάφραση, τις σημειώσεις και το επίμετρο του νέου βιβλίου.
Ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στην οδό Ικτίνου όπου έμεινε ως τα 18 του χρόνια. Η πολυετής παραμονή του στη Γαλλία στη συνέχεια, ήταν η και η αφορμή να πέσει στα χέρια του το βιβλίο του Jean Frappa. «Το βιβλίο αυτό το αγόρασα κάποια στιγμή πριν από αρκετά χρόνια, από το Παρίσι, από τους παλαιοβιβλιοπώλες του Σηκουάνα. Το είχα στο εξοχικό μου στην Πάτμο και πέρυσι το καλοκαίρι ψάχνοντας να πάρω κάτι να διαβάσω στην παραλία, το είδα και το επέλεξα», θυμάται ο κ. Οικονομόπουλος.
Το βιβλίο, όπως αναφέρει, έχει από την αρχή του παραπομπές σε γνώριμα μέρη της πόλης, τα οποία του δημιούργησαν μία κάποια νοσταλγία, διότι λείπει από τη Θεσσαλονίκη εδώ και 50 και πλέον χρόνια. Έτσι πήρε την απόφαση να το μεταφράσει.
Στο μυθιστόρημά του ο Frappa μιλάει για τον απλό κόσμο της πρόσφατα απελευθερωμένης πόλης, για τους μικροαπατεώνες, τους μεροκαματιάρηδες, για τις πόρνες και τους λούστρους. Μιλά για όσους δεν ενδιαφέρονται για τις μεγάλες ιδεολογικές διαμάχες αλλά μόνο για τον εαυτό τους και διαλέγουν …στρατόπεδο ανάλογα με το συμφέρον τους. Έτσι και ο Ισμαήλ, που δεν γνωρίζει τις ρίζες του και ψάχνει να μάθει τόσο την καταγωγή του, όσο και την πραγματική του θρησκεία, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη υπήρχαν τρία στοιχεία στην πόλη: Το μουσουλμανικό, το εβραϊκό και το χριστιανικό.
«Η ιστορία στην πραγματικότητα, είναι ένα πρόσχημα για τον συγγραφέα. Ο ίδιος θέλει μέσα από το βιβλίο να μεταφέρει τα βιώματά του από την παραμονή του στη Θεσσαλονίκη και μάλιστα με πολύ σκωπτική διάθεση», σημειώνει ο κ. Οικονομόπουλος.
Σημαντικό είναι μάλιστα το γεγονός ότι την εποχή εκείνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Θεσσαλονίκη υπήρχε στρατός χιλιάδων ατόμων, που είχαν τυπώσει πολλές καρτ ποστάλ με φωτογραφίες της πόλης και περιγραφές αυτής. «Αυτό είναι κάτι σπάνιο, το να υπάρχει ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται σε μία πόλη 100 χρόνια πριν και να υπάρχουν και οι φωτογραφίες που να παραπέμπουν στις αναφορές του. Για το λόγο αυτό, στο βιβλίο βάλαμε και αρκετές φωτογραφίες που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες αναφορές», λέει ο κ. Οικονομόπουλος.
Το βιβλίο «Στη Θεσσαλονίκη, υπό το βλέμμα των θεών» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις της Εστίας και η παρουσίασή του θα γίνει στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης την Παρασκευή 5 Μαΐου στις 13:00, στο Περίπτερο 15, στην αίθουσα «Πεντζίκης».
Βαρβάρα Καζαντζίδου
ΑΠΕ-ΜΠΕ
